عرضه اولیه سهام چیست؟ بهترین زمان خرید و فروش آن
فهرست مطالب
- نویسنده : علیرضا رزاقی
- مدت زمان مطالعه : ۵ دقیقه
- منتظر دیدگاه های شما هستیم
عرضه اولیه چیست؟
عرضه اولیه سهام شرکتها یکی از گزینههای بسیار جذاب برای سرمایهگذاران، به ویژه افراد تازه وارد در بورس به شمار میرود. چرا؟
چون سهامهایی که در این عرضه به فروش میرسند در ۹۰% مواقع سودآور و بدون ریسک هستند، به همین دلیل، طرفداران زیادی را جذب میکنند.
تا انتهای این مقاله همراه باشید:
هرگاه شرکتی برای اولین بار سهام خود را در بورس ارائه دهد که تا کنون در بازار سرمایه نبوده به آن عرضه اولیه می گویند که این اصطلاح از ترجمه عبارت Initial Public Offering ( IPO ) بهره گرفته است. این شرکت برای ورود به بازار بورس باید قسمتی از سهام خود ( غالباً ۱۰ درصد سهام شرکت ) را در بورس عرضه کند.
شرکتی میتواند مجوز برای عرضه سهام در بورس دریافت کند که چند سال متوالی سودآور بوده باشد و علاوه بر این، صورت های مالی مناسبی داشته باشد.
خرید عرضه اولیه ، معامله با ریسک کم
بر اساس یک باور قدیمی، خرید عرضه اولیه سودآور است و معمولا تمام کسانی که در بازار بورس فعالیت دارند در عرضه اولیه شرکت میکنند و خواهان سهامی که تازه وارد بازار سرمایه میشود هستند و با آغوشی باز از آن استقبال میکنند.
تاکنون بیش از ۹۰% عرضه های اولیه بورس حداقل بین ۲۰-۳۰% سود را برای خریداران آن به ارمغان آوردهاند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از ۱۰۰% نیز رسیده است و این موضوع موجب افزایش تقاضا برای این سهم ها میشود. افزایش تقاضا در کنار محدودیتها و سقف خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارد، باعث میشود تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار عرضه میشود، بیشتر باشد.
در نتیجه، اگر سهام عرضه شده را خریداری کنید به دلیل موارد فوق، به احتمال زیاد چند روزی شاهد صف خرید در سهمتان خواهید بود. همچنین شرکتی که سهام خود را عرضه میکند آن را پایین تر از ارزش واقعی خود به فروش میرساند.
برای مثال اگر شرکتی سهامی به ارزش ۶۰۰ تومان داشته باشد آن را ۲۰۰ تومان عرضه کند تا بازار را جذب سهام خود کند در نتیجه این موضوع سهم را برای سرمایه گذاران جذاب میکند و در نهایت باعث افزایش استقبال و تقاضا میشود.
چگونه با روشی ساده عرضه اولیه بخریم؟
روشهای متنوعی برای خرید عرضه اولیه وجود دارد، تا چند وقت گذشته خرید عرضههای اولیه ارائه شده در بورس به روش حراج با اولویت زمان صورت میگرفتند. به این صورت که سهمها ، ابتدا کشف قیمت میشدند، سپس با توجه به تعداد سهام شرکت و تعداد سهامی که قرار است عرضه شود، سهمیه هر فرد برای خرید سهام عرضه اولیه مشخص و ساعت سفارش گذاری تعیین میگردید.
مثلا بورس اعلام میکرد که عرضه سهام شرکت « x » در ساعت ۱۲ آغاز می شود و هر سرمایهگذار میتواند ۶۰۰ سهم در قیمت ۱۰۰ تومان سفارش بگذارد.
در این روش، قیمت ، حداکثر حجم، ساعت خرید از قبل کاملا مشخص میشد و شما باید در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت میکردید . اگر هم تعداد سهام تقاضا شده از تعداد سهام عرضه شده بیشتر میشد، اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر ثبت کرده بودند.
اما بهتازگی برای خرید عرضه اولیه در بورس تهران از روش جدیدی به نام “بوک بیلدینگ“ استفاده میشود.
خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چگونه است؟
در زمان گذشته روش بوک بیلدینگ برای خرید عرضه اولیه استفاده نمیشد و هر سرمایهگذار هر مقداری که تمایل داشت درخواست خرید ارسال میکرد. برخی از افراد پولهای سنگینی برای خرید عرضه اولیه هزینه میکردند و یک عده موفق به خرید عرضه اولیه نمیشدند و این امر باعث نارضایتی فعالان بازار سرمایه شده بود، به همین دلیل روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) را جایگزین روش قبلی کردهاند.
مهمترین مزیت این روش، امکان ثبت سفارش به قیمتهای متفاوت است. در روش بوک بیلدینگ، هر سفارش با توجه به حداکثر حجم مشخص شده و در قیمتی که خریدار تعیین میکند در سامانه معاملات ثبت خواهد شد. به این ترتیب، در تخصیص سهام، بیعدالتی ایجاد نمیشود. هر خریدار با توجه به تحلیلهای خود، درخواست خرید سهام را در ساعتی مشخص که از قبل توسط ناظر بازار اعلام میشود، در سیستم معاملاتی ثبت میکند.
معایت روش بوک بیلدینگ چیست؟
از معایب روش بوک بیلدینگ میتوان به قیمت و محدودیت مثبت و منفی ۱۰ درصد اشاره کرد. با وجود آن که نهاد عرضهکننده، یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص میکند اما سرمایهگذاران میتوانند سفارش خرید خود را در بازهای بین این قیمت کف و ۱۰% بالاتر از آن قرار دهند. مشکل این است که به احتمال زیاد چنین کاری باعث میشود تا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام دهند که باعث ایجاد صف خرید در عرضه اولیه شود.
در این روش خرید آسانتر از ثبت شفارش به روش حراج است و نیازی نیست در ثبت سفارش سرعت عمل داشته باشید چون دیگر اولویت با سفارشی که زودتر ثبت شده نیست.
سهام شرکتی که شرایط پذیرش در بازار بورس یا فرابورس را دارد و به اصطلاح در بازار \”درج نماد \” شده است توسط یکی از شرکتهای مشاور سرمایهگذاری، ارزشگذاری میشود.
این تعیین ارزش پس از بررسی کامل بنیادی شرکت، تخمین سودآوری آتی، تخمین نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایهگذار انجام میشود.
با توجه به ماهیت روش بوک بیلدینگ، قیمتی به عنوان حداقل قیمت مورد تأیید قرار میگیرد و سقف قیمتی که معمولاً ۱۰ درصد بیشتر از حداقل قیمت است تعیین میگردد تا تمام سرمایهگذاران علاقهمند به شرکت در اولین عرضه، متناسب با تحلیل و بررسی خود درخواست قیمتی خود را طی ساعات اعلام شده ثبت کنند.
بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه
عرضه اولیه هم باعث رونق بازار بورس و توسعه اقتصادی میشود هم برای فعالان بازار سودآور است، در حقیقت میتوان گفت عرضه اولیه یک معامله برد – برد است. البته که سرمایهگذاران نباید سهام تازه عرضه شده را برای مدت نامشخصی در سبد سرمایهگذاری خود داشته باشند.
از نظر تئوریک و بر اساس آنچه در دنیا رایج است قیمت فروش عرضه اولیه سهام را به گونهای تعیین میکنند تا شرکتکنندگان بتوانند از بازدهی ۱۰ تا ۲۰ درصدی بهرهمند شوند.
یکی از اساسیترین نشانههای خروج از سهم، برچیدن صفهای خرید است. از آنجا که در روز نخست عرضه، تعداد بالایی از سهامداران برای خرید اقدام میکنند، تعداد سهم محدودی نصیب هر کد معاملاتی میشود. بنابراین سهامداران در روزهای آتی به خرید سهم اقدام میکنند. این ماجرا باعث میشود تشکیل صف خرید به صورت روزانه انجام شود. شاید سهامدار عمده شرکت با عرضه سهم بتواند صف خرید را کوتاهتر کند اما این صف دوباره تشکیل میشود. زمانی که دیگر صف خرید تشکیل نشود و بازار به تعادل برسد زمان مناسبی برای فروش به نظر میرسد.
اما توجه کنید فروش عرضه اولیه در عمل متفاوتتر از آن چیزی هست که در حالت تئوریک به شما عرض شد و جزئیات بیشتری دارد که به آن میپردازیم.
چگونه بهترین زمان فروش عرضه اولیه را تشخیص بدهیم؟
جهت تشخیص و دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، باید برخی موارد را در نظر داشته باشید :
۱) بررسی وضعیت فعلی و پیش بینی آینده شرکت عرضه شده در بازار بورس
تحلیلهای بنیادی عرضه اولیه را در سایتهای کارگزاریها به صورت رایگان میتوانید مطالعه کنید. توصیه میکنیم حداقل ۳ تحلیل متفاوت از شرکت مورد نظر را در نظر بگیرید. این کار به دیدگاه شما در باره عرضه اولیه کمک میکند تا بتوانید ارزش خرید و زمان فروش آن را بررسی کنید. شرکتی که سهام خود را عرضه میکند فعالیتی در اقتصاد کشور دارد و محصول خاصی در صنعت ارائه میدهد. در این شرایط سرمایهگذار باید در مورد محصولات این شرکت و چشم انداز آینده آن تحقیق کند. همچنین بررسی وضعیت آن صنعت از لحاظ رشد در بازار، تصمیمگیری برای زمان فروش عرضه اولیه را آسانتر میکند.
۲) توجه به مقیاس و میزان بزرگی شرکت
برای تعیین اندازه شرکت باید تعداد سهام شرکت را در قیمت تعیین شده در عرضه اولیه ضرب نمایید و از این روش ارزش بازار سهام را محاسبه نمایید.
معمولاً اگر ارزش ریالی به دست آمده کمتر از ۱۰۰۰ میلیارد ریال شود، این شرکت در دستهبندی سهامهای کوچک قرار میگیرد و چنانچه بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلیارد ریال شود در دسته شرکتهای متوسط قرار گرفته و بالاتر از آن را معمولاً جزء شرکتهای بزرگ به حساب میآید.
نکته مهمی وجود دارد که معمولاً شرکتهای بزرگ در زمان عرضه اولیه تنها به میزان ارزش ذاتی خود رشد میکنند و تقریباً هیچ رفتار هیجانی در معاملات این سهام مشاهده نمیشود. در حالی که در معاملات سهام کوچک چنین چیزی اتفاق نمیافتد و بعضاً شاهد تحقق بازدهیهای بالای ۵۰ درصد هم در آن بودهایم.
۳) تحلیل و ارزیابی رفتار سهامداران عمده در ایام معاملات سهم پس از اولین عرضه
با توجه به اینکه تعداد محدودی از ۵ تا ۱۰ درصد سهام شرکت در دست سرمایهگذاران بازار بورس قرار دارد و همچنین با توجه به روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه تعداد سهام هر فرد نیز بسیار معدود است. با این حال وظیفه سهامدار عمده است تا از سهم حمایت کند و سهام را به متقاضیان در معاملات روزانه عرضه کند.
- وقتی سهم عرضه شده در بازار معامله شود، آنگاه سهم دارای حجم مبنا است. در این موقعیت وظیفه سهامداران عمده این است که عرضه روزانه را طوری تنظیم کنند که حجم مبنا پر شود و قیمت پایانی در روز مثبت شود. مشاهده شده است که اگر حمایت کافی از سوی سهام دار عمده صورت نگیرد، معاملات روزانه به اندازه حجم مبنا انجام نمیشود و قیمت پایانی به ۵ درصد رشد روزانه خود نمیرسد اگر این اتفاق چند روز متوالی تکرار شود موجب خالی شدن صف خرید میشود.
- بعضی اوقات مشاهده میشود که یک سهم در طول چند روز کاری صف خرید سنگینی دارد. اما در یک روز معاملاتی با وجود اینکه صف خرید سنگینی و معاملات عادی دارد اما به دلیل عرضه سنگین از سوی سهام دار عمده که به اصلاح به آن \" عرضه آبشاری \" نیز میگویند، یک دفعه صف خرید به طور کامل عرضه میشود و باعث میشود شاهد افول قیمت آخرین معامله باشیم.
در این صورت لازم است تصمیم بگیرید که با سهم میمانید و یا اینکه از آن خارج می شوید و میفروشید !
۴) تحلیل روند فعلی بازار بورس
بازار بورس مانند هر فعالیت اقتصادی دیگر دارای دورههای متفاوتی از رکود و رشد است و پس از آن مجدداً شروع روند نزولی را شاهد هستیم و این سیکل طی زمان به صورت متوالی اتفاق میافتد.
اگر شرکتی در زمان رکود بازار سهام خود را عرضه کند، معمولاً به دلیل خروج سرمایه حجم تقاضا برای عرضه اولیه افت پیدا میکند، به همین دلیل تعداد روزهای مثبت در سهام عرضه اولیه پایینتر از دوران رونق خواهد بود زیرا بازار در جو منفی قرار دارد. اما در دوران رونق و صعود شدید بازار زمانی که یک سهم عرضه اولیه میشود از آنجایی که حجم نقدینگی بزرگی در بازار در جریان است اکثرا تقاضای حجیمی برای سهام ایجاد میشود لذا میتوانیم برای مدت طولانی شاهد تشکیل صفهای خرید سنگین در آن سهم باشیم.
با تحلیل تکنیکال و در نظر گرفتن نکات بیان شده در این مقاله میتوانید با ریسک کم پس از خرید عرضه اولیه به سود بالا برسید.
در نهایت آیا هر عرضه اولیه ای سود آور است ؟
به عنوان نکته پایانی این را نیز در نظر داشته باشید که گاهی هم ممکن است خرید سهم در عرضه اولیه، به ضرر شما تمام شود. بازار بورس شاهد نمونههایی از عرضههای اولیه بوده است که بعد از عرضه، نه تنها رشد زیادی نکردند بلکه دچار افت قیمت هم شدهاند. این افت قیمت دلیلهای گوناگونی دارد.
مثلاً قیمت سهم در هنگام اولین عرضه، تفاوت چندانی با ارزش واقعی آن سهم نداشته یا سهم هنگامی عرضه شده که شرایط کلی بازار مانند مورد چهارم در بررسیهای فوق مناسب نبوده است. پس اجازه ندهید باور سودآور بودن این سهمها مانع از بررسی دقیق قبل از خرید شود و تحلیلهای ذکر شده را مورد توجه قرار دهید.
امیدواریم مطالب فوق دیدگاه کلی مناسبی به شما از عرضه اولیه، نحوه خرید، رسیدن به سود بالا و زمان فروش آن داده باشد.
دیدگاهتان را بنویسید